Ο μαγικός κόσμος της λίμνης Κερκίνης. Στο βάθος ξεχωρίζουν οι απολήξεις του Μπέλες
Μια λίμνη όνειρο, θεαματικοί καταρράκτες, οθωμανικά λουτρά, βυζαντινά μοναστήρια, παροπλισμένα οχυρά, μυθικά σπήλαια, ένα πανέμορφο γεφύρι, βουνά με έντονη δασοκάλυψη και παραδοσιακά χωριά σάς περιμένουν εδώ, στον πιο αγροτικό νομό της Ανατολικής Μακεδονίας
Γνωστός κυρίως ως γενέτειρα μεγάλης οικογένειας που τροφοδοτεί με πολιτικά πρόσωπα τις ελληνικές κυβερνήσεις εδώ και πάνω από εβδομήντα χρόνια, αλλά και με πλούσια αγροτική παραγωγή, ο νομός Σερρών είναι βέβαιο ότι δεν διεκδικεί δάφνες στα τουριστικά δρώμενα. Αν εξαιρέσεις τη δημοφιλή περιοχή της λίμνης Κερκίνης, τα υπόλοιπα σημεία ενδιαφέροντος του νομού απολαμβάνουν μια ιδιότυπη τουριστική ασυλία. Ιδού λοιπόν πεδίον δόξης λαμπρόν για όσους αρέσκονται να εξερευνούν νέους τόπους. Η εποχή αυτή, πριν πιάσουν τα πολλά κρύα, είναι ιδανική για να επιχειρήσετε μια επίσκεψη στον αγροτικό νομό της Ανατολικής Μακεδονίας, να ζήσετε την όμορφη φύση του, να γνωρίσετε τους φιλόξενους κατοίκους του.
Λίμνη Κερκίνη | Φτερωτός παράδεισος
Από μόνη της αποτελεί ισχυρό κίνητρο για να επισκεφτεί κάποιος αυτόν τον νομό της Ανατολικής Μακεδονίας. Η λίμνη Κερκίνη βρίσκεται δυτικά της πόλης των Σερρών και την αγκαλιάζουν οι ορεινοί όγκοι των βουνών Μπέλες, Δύσωρο και Μαυροβούνι. Στους αρχαίους χρόνους ο τόπος ήταν ελώδης, ενώ τον χειμώνα σχηματιζόταν περιστασιακά μια αβαθής λίμνη, γνωστή με το όνομα Κερκινίτιδα. Το 1932, για αρδευτικούς λόγους υψώθηκε το φράγμα και τα πρώτα αναχώματα που τιθάσευσαν τα νερά του Στρυμόνα και γέμισαν τη λεκάνη της Κερκίνης.
Από το 1971 και μετά, αφού ανακηρύχθηκε με τη Συνθήκη Ραμσάρ «υγρότοπος διεθνούς σημασίας», προστατεύεται από την ευρωπαϊκή και διεθνή νομοθεσία ως «Ζώνη Ειδικής Προστασίας, Σημαντική Περιοχή για τα Πουλιά» και «Ειδικά Προστατευμένη Μεσογειακή Περιοχή». Το 2005 ιδρύθηκε το «Εθνικό Πάρκο Λίμνης Κερκίνης» προκειμένου να υπάρξει σωστότερη διαχείριση του φυσικού πλούτου της περιοχής. Της περιοχής που διαθέτει εξαίρετους ξενώνες, αλλά και υποδομές για υπαίθρια σπορ, και όπου θα κάνετε βόλτες με βάρκα, ποδηλασία, ιππασία, παρατήρηση πουλιών, θα επισκεφθείτε το παρυδάτιο δάσος, το φράγμα και τα παραλίμνια χωριά.
Ορος Μπέλες | Χωριά με άφθονα νερά
Ενας εξώστης στη λίμνη Κερκίνη και στον στρυμονικό κάμπο είναι το όρος Μπέλες που δεσπόζει στο βορειοδυτικό άκρο του νομού και ορθώνεται σαν τείχος επάνω στα σύνορα με τη Βόρεια Μακεδονία. Το Μπέλες είναι ένα κατάφυτο βουνό, με απότομες πλαγιές και άφθονες χαραδρώσεις, όπου κυλούν βιαστικά τα γάργαρα νερά τους πολλά μικρά ρέματα. Τα Ανω και Κάτω Πορόια, τα Πλατανάκια, η Μακρινίτσα, είναι μερικά από τα όμορφα χωριά που ακουμπούν στις νότιες παρυφές.
Ολα προσεγγίζονται με ασφάλτινους δρόμους που διατρέχουν μεγάλο μέρος του βουνού και αξίζει αν βρεθείτε εδώ να τους ακολουθήσετε. Οι διαδρομές καθώς διασχίζουν το δάσος και ανηφορίζουν σε σχετικά μεγάλα υψόμετρα θα σας μείνουν αξέχαστες. Σχεδόν σε όλα τα χωριά λειτουργούν μικροί, ποιοτικοί ξενώνες. Οι σημαντικότερες υποδομές υπάρχουν στα χωριά Ανω και Κάτω Πορόια.
Αλιστράτη | Το παραδοσιακό κεφαλοχώρι
Αλιστράτη! Περίεργο όνομα θα έλεγε κανείς με το πρώτο άκουσμα. Σύμφωνα με τους ντόπιους, η ονομασία του χωριού πιθανόν να προήλθε από την παράφραση των λέξεων Αϊ-Στράτης, καθώς παλαιότερα στην περιοχή υπήρχε ναός αφιερωμένος στον Αγιο Ευστράτιο. Οι πρώτοι οικιστικοί πυρήνες δημιουργήθηκαν, λοιπόν, κοντά στον ναό, στις αρχές του 15ου αιώνα, από κατοίκους της κοντινής Αλεκτριούπολης. Η Αλιστράτη, καθώς βρισκόταν πάνω στους εμπορικούς δρόμους που συνέδεαν την Ανατολική Μακεδονία με τη Θράκη και τα παραλία του Αιγαίου, αναπτύχθηκε και γρήγορα εξελίχθηκε σε μια ευημερούσα κωμόπολη. Το 1825 γίνεται έδρα μητρόπολης και σταδιακά μετατρέπεται εκτός από εμπορικό και σε πνευματικό κέντρο. Το 1860 ιδρύεται το Αρρεναγωγείο και δέκα χρόνια μετά το Παρθεναγωγείο, δυο σπουδαία εκπαιδευτικά ιδρύματα που παρείχαν μόρφωση υψηλού επιπέδου.
Σήμερα το χωριό διατηρεί σε μεγάλο μέρος την παραδοσιακή αρχιτεκτονική του ταυτότητα καθώς διασώζονται αρκετά μακεδονίτικα αρχοντικά. Στο κέντρο του χωριού ξεχωρίζει ο ναός του Αγίου Αθανάσιου (19ος αι.) με το ιδιότυπο καμπαναριό. Η Αλιστράτη απέχει μόλις 45 χιλιόμετρα από την πόλη των Σερρών και 130 από τη Θεσσαλονίκη.
Ποταμός Αγγίτης | Το πετρογέφυρο της Αγγίστας
Εύκολα από την Αλιστράτη θα βρεθείτε στις όχθες του Αγγίτη. Ο κυριότερος παραπόταμος του Στρυμόνα πηγάζει από τα βορειοδυτικά ορεινά του νομού Δράμας, όπου βρίσκεται το σπήλαιο Μααρά –το έχουμε παρουσιάσει σε παλιότερη ταξιδιωτική εξόρμηση–, και ξεδιπλώνει την κοίτη του σε μήκος 35 χιλιομέτρων. Κοντά στην Αλιστράτη, η υδάτινη πορεία του Αγγίτη συναντά έντονο καρστικό πεδίο. Καθώς το διαπερνά, σχηματίζει το ομώνυμο φαράγγι μήκους 10 χιλιομέτρων, που θεωρείται ένα από τα πιο σημαντικά της Ανατολικής Μακεδονίας. Αξιόλογη είναι η πτηνοπανίδα και η ιχθυοπανίδα της περιοχής που μακριά από τις ανθρώπινες δραστηριότητες διατηρείται σε καλή κατάσταση.
Το πιο εύκολο σημείο για να προσεγγίσεις την κοίτη του ποταμού είναι το χωριό Σταθμός Αγγίστης (10 χλμ. νοτιοδυτικά της Αλιστράτης). Από εδώ, ακολουθώντας τις ευδιάκριτες πινακίδες, όχι περισσότερο από ενάμισι χιλιόμετρο, θα φτάσετε στο όμορφο πέτρινο γεφύρι της Αγγίστας που είναι το μεγαλύτερο σε μήκος (59 μέτρα) παραδοσιακό γεφύρι της Ανατολικής Μακεδονίας. Αγνώστου χρόνου κατασκευής, ίσως εντοπίζεται μεταξύ 17ου και 18ου αιώνα.
■ Κοντινότερο σημείο για διαμονή στην ευρύτερη περιοχή Αγγίτη, Αλιστράτης και Σπήλαιου Αλιστράτης είναι το χωριό Ροδολίβος, όπου θα βρείτε τον παραδοσιακό ξενώνα «Λείβηθρον Ρόδων»
Μονή Προδρόμου | Βυζαντινές καταβολές
Δώδεκα χιλιόμετρα βόρεια της πόλης των Σερρών, ανάμεσα στους ορεινούς όγκους της Βροντούς και του Μενοικίου όρους, θα δούμε την ιστορική μονή Τιμίου Προδρόμου, ένα από τα σπουδαιότερα μοναστήρια της Μακεδονίας (13ος αι). Το καθολικό του μοναστηριού είναι χαρακτηριστικό δείγμα βυζαντινής αρχιτεκτονικής και οι σπουδαίες αγιογραφίες του αποδίδονται στον αγιογράφο Μανουήλ Πανσέληνο, που θεωρείται ο σημαντικότερος αγιογράφος της Μακεδονικής Σχολής και από τους σπουδαιότερους της λεγόμενης Παλαιολόγειας Αναγέννησης. Το ξυλόγλυπτο τέμπλο είναι έργο του 1804. Δυστυχώς μια μεγάλη πυρκαγιά το 2010 κατέστρεψε μέρος του σημαντικού αυτού θρησκευτικού μνημείου. Το μοναστήρι είναι ανοιχτό και δέχεται καθημερινά επισκέπτες.
■ Πληροφορίες στο τηλ.: 23210-74544.
Σιδηρόκαστρο | Καταρράκτες και ιαματικά λουτρά
Από τις Σέρρες ακολουθούμε τον δρόμο για Προμαχώνα και στρίβουμε όπως δείχνουν οι πινακίδες προς Σιδηρόκαστρο που είναι, αμέσως μετά την πρωτεύουσα, η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη του νομού. Το Σιδηρόκαστρο οφείλει το όνομά του στο βυζαντινό κάστρο του 10ου αι., γνωστό και σαν «Δεμίρ Ισσάρ» ή «Ισσάρι», που στα τούρκικα σημαίνει «σιδερένιο κάστρο», δηλαδή κάστρο απόρθητο. Λέγεται ότι το έχτισε ο Βασίλειος Βουλγαροκτόνος με σκοπό να ελέγχει τις κινήσεις των Βουλγάρων κατά μήκος του ποταμού Στρυμόνα.
Κοντά στην κωμόπολη, σε κατάφυτη τοποθεσία, κυλά τα νερά του ο ποταμός Κρουσοβίτης με τους μικρούς αλλεπάλληλους καταρράκτες του. Λίγο έξω από το Σιδηρόκαστρο βρίσκονται οι περίφημες ιαματικές πήγες των θερμών λουτρών Σιδηροκάστρου, που αναφέρονται από τον Τούρκο περιηγητή Ελβιά Τσελεμπί, ο οποίος επισκέφτηκε την περιοχή το 1667. Τα κτίρια των λουτρών και οι λουτρικές εγκαταστάσεις έχουν ανακαινιστεί, ενώ προσφέρονται και υπηρεσίες θεραπείας και αναζωογόνησης.
■ Πληροφορίες, στη Δημοτική Επιχείρηση των Λουτρών Σιδηροκάστρου, που διαχειρίζεται και το Spa Resort «Πηγή», τηλ.: 23230-22422
Λουτρά Αγκιστρου | Το θερμό πρόσωπο του βουνού
Από το μεθοριακό χωριό Προμαχώνας, που είναι μια από τις πύλες της Ελλάδας με τη γειτονική Βουλγαρία (45 χλμ. από Σέρρες), θα στραφούμε ανατολικά ακολουθώντας τον επαρχιακό ασφάλτινο δρόμο που κινείται σε πορεία παράλληλη με τα σύνορα. Η διαδρομή διατρέχει μια ημιορεινή, αλλά κατάφυτη περιοχή, διάσπαρτη από παλιά στρατιωτικά φυλάκια, και καταλήγει μετά από 7 χιλιόμετρα στο παραμεθόριο χωριό Αγκιστρο (συνολικά 55 χιλιόμετρα από την πόλη των Σερρών). Γιατί ήρθαμε μέχρι εδώ; Μα φυσικά για τα περίφημα ιαματικά λουτρά Αγγίστρου. Δίπλα στις σύγχρονες εγκαταστάσεις διασώζεται το βυζαντινό λουτρό που χρονολογείται από το 1100 και είναι ακόμη σε χρήση.
■ Πληροφορίες για τα λουτρά και την ξενοδοχειακή μονάδα, στο Ιαματικά Λουτρά Αγγίστρου
Λαϊλιάς | Το χιονοδρομικό κέντρο
Ας πάρουμε λίγο τα βουνά… Ακόμη κι αν δεν έχουν πέσει τα χιόνια, αξίζει μια βόλτα ώς τις εγκαταστάσεις του χιονοδρομικού κέντρου που βρίσκεται στην τοποθεσία Λαϊλιά, ψηλά στην οροσειρά της Βροντούς. Εδώ, σε μια πλαγιά κατάφυτη από οξιές, σε υψόμετρο 1.600 μέτρων, στη ράχη του βουνού Αλί Μπαμπά θα δούμε το σαλέ και τις χιονοδρομικές πίστες. Λειτουργεί εστιατόριο, καφετέρια, σχολές ski και snowboard, καταστήματα ενοικίασης ski και snowmobiles. Το χιονοδρομικό κέντρο απέχει 27 χλμ. από τις Σέρρες και 110 χλμ. από τη Θεσσαλονίκη –μέσω Εγνατίας Οδού– και είναι δημιούργημα του Ελληνικού Ορειβατικού Συλλόγου Σερρών. Στο χιονοδρομικό κέντρο υπάρχει η δυνατότητα διανυκτέρευσης.
■ Πληροφορίες και στα τηλ.: 23210-62400 -58783
Πόλη των Σερρών | Μια σύντομη βόλτα
Η πρωτεύουσα του νομού, αν και είναι μια σύγχρονη πόλη με μοντέρνα και απρόσωπη αρχιτεκτονική, με κίνηση, φασαρία και μποτιλιάρισμα, διατηρεί αρκετά παλιά κτίρια που θυμίζουν το έντονο και περιπετειώδες παρελθόν της. Μεσαιωνικά κάστρα, βυζαντινές εκκλησίες, μουσουλμανικά τεμένη, αλλά και ευρήματα από την αρχαία Σίριδα βρίσκονται διάσπαρτα παντού, παρ’ όλο που με την πάροδο του χρόνου πνίγονται όλο και περισσότερο από το τσιμέντο. Το καλύτερο σημείο της πόλης είναι αυτό πάνω στον λόφο Κουλά, όπου υπάρχουν ερείπια βυζαντινής ακρόπολης και λειτουργεί τουριστικό περίπτερο. Εδώ θα έρθετε πρωί για να απολαύσετε τον καφέ σας βλέποντας την πόλη να ξυπνά και να παίρνει ζωή. Αργότερα, θα περιηγηθείτε στην αγορά, θα αγοράσετε ακανέδες (ντόπιο γλύκισμα) και θα απολαύσετε τη βόλτα στο Πάρκο των Αγίων Αναργύρων και το σουλάτσο στη δημοφιλή πλατεία Ελευθερίας.
Θα πρέπει να αναζητήσετε την τρίκλιτη βυζαντινή βασιλική των Αγ. Θεοδώρων, τον Αγιο Νικόλαο στο κάστρο, τον Αϊ-Γιώργη τον Κρυονερίτη, αλλά και τα μουσουλμανικά μνημεία του Αχμέτ Πασά και το Τσιτζιρλί Τζαμί. Οπωσδήποτε αξίζει μια βόλτα στο Αρχαιολογικό Μουσείο που στεγάζεται εδώ και 40 χρόνια στο θρυλικό «Μπεζεστένι», ένα καλοστεκούμενο κτίριο του 15ου αιώνα, το οποίο στέγαζε επί Τουρκοκρατίας την αγορά της πόλης.
■ Πληροφορίες, στο τηλ.: 23210-22257.
Σπήλαιο Αλιστράτης | Από τα ομορφότερα σπήλαια
Η περιοχής της Αλιστράτης είναι κυριολεκτικά κατάστικτη από δεκάδες μικρά και μεγαλύτερα σπήλαια. Το σημαντικότερο από τα γνωστά και εξερευνημένα σπήλαια και το μόνο αξιοποιημένο και επισκέψιμο είναι αυτό που έγινε γνωστό με την ονομασία «σπήλαιο της Αλιστράτης» (7 χλμ. από το ομώνυμο χωριό). Οι εργασίες και η κατασκευή βοηθητικών χώρων ολοκληρώθηκαν το 1998 και το σπήλαιο άνοιξε τις πύλες στο κοινό.
Θεωρείται ένα από τα ομορφότερα σπήλαια της Ελλάδας, ένα πραγματικά ακούραστο εργαστήρι της φύσης με θεαματικό σταλαγμιτικό και σταλακτιτικό διάκοσμο. Χαρακτηριστικοί και εξαίσιας ομορφιάς είναι οι σπάνιοι δισκοειδείς σταλακτίτες, που χρειάζονται περίπου τετρακόσια χρόνια για σχηματισμό ενός εκατοστού!
Oxtapus 