By Spiros Sideris / Published on: February 16, 2021
Η πανδημία δεν εξαφάνισε τους πρόσφυγες, τους έκρυψε
Το ότι η πανδημία τα έχει επισκιάσει όλα, δεν σημαίνει ότι τα προβλήματα που προϋπήρχαν έχουν ως δια μαγείας εξαφανιστεί ή επιλυθεί. Παραμένουν εκεί να βασανίζουν, να ταλαιπωρούν και να δοκιμάζουν τις αντοχές των ανθρώπων στην προσπάθεια τους να επιβιώσουν όχι από τον COVID-19 αλλά από τις κακουχίες τις συνθήκες διαβίωσης και την ασφάλεια. Ζητήματα που μια δυτική κοινωνία έχει από καιρό λύσει και δεν την αφορούν.
Τα πρωτοσέλιδα των μέσων ενημέρωσης τον τελευταίο χρόνο ασχολούνται αποκλειστικά και μόνο με την πανδημία του κορωνοϊού, τους εμβολιασμούς, την σωτηρία από έναν ιό που η θνησιμότητα του σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία με το ζόρι ξεπερνά το 2% των επιβεβαιωμένων κρουσμάτων.
Ο φόβος της αρρώστιας, ο περιορισμός κεκτημένων ελευθεριών όπως των μετακινήσεων και των συναθροίσεων, η ανασφάλεια στην εργασία την επόμενη μέρα είναι τα μεγάλα ζητήματα των δυτικών κοινωνιών, κάνοντας τες ακόμα πιο εσωστρεφείς, ξεχνώντας αρχές και αξίες ευρωπαϊκές όπως ο ανθρωπισμός.
Η εσωστρέφεια στην Ευρώπη εξαφάνισε το προσφυγικό από τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων και τους τηλεοπτικούς δέκτες, όμως οι ίδιοι άνθρωποι που άφησαν τις εστίες τους λόγω των συγκρούσεων, παραμένουν στην ίδια δεινή θέση που ήταν και πριν τον κορωνοϊό. Μόνο με μια διαφορά που κάνει σαφώς χειρότερη την κατάσταση τους, έχουν ξεχαστεί απ’ όλους, ή σχεδόν απ’ όλους.
Το ταξίδι ξεκίνησε από την Αντιόχεια (Antakya) της επαρχίας Hatay περίπου 40 χιλιόμετρα από τα Τουρκοσυριακά σύνορα, για να περάσουμε μια από τις λίγες ανοιχτές διόδους προς την Συρία κοντά στην πόλη Reyhanli.
Πρώτη στάση στο περιφερειακό αρχηγείο της AFAD (Διαχείριση Καταστροφών και Έκτακτης Ανάγκης της Προεδρίας της Τουρκίας). Ο αντιπεριφερειάρχης του Hatay και προεδρεύων της AFAD στην περιοχή Eyyüp Batuhan Ciğerci, ενημερώνει την δημοσιογραφική ομάδα για τις δραστηριότητες του οργανισμού στην κατασκευή 7.500 σπιτιών με τις απαραίτητες υποδομές για τους Σύριους πρόσφυγες που εκτοπίστηκαν μέσα στην ίδια τους την πατρίδα από την εστία τους που βρέθηκε στο επίκεντρο ένοπλων συγκρούσεων. Ο 27χρονος αναπληρωτής περιφερειάρχης μιλάει με πάθος για το έργο αυτό κάτι που φάνηκε κι αργότερα κατά τη διάρκεια της επίσκεψης μας στους οικισμούς της AFAD.
Τα χρήματα για την κατασκευή των σπιτιών και των υποδομών είναι δωρεές μας εξηγεί. Δωρεές από Τούρκους πολίτες κι όχι από τον προϋπολογισμό του κράτους. Στην κατασκευή δουλεύουν επ’ αμοιβή Σύριοι κι όλα τα υλικά δόμησης καθώς και τα απαραίτητα σκεύη είναι από την τοπική αγορά, ενισχύοντας έτσι την τοπική οικονομία που είναι υπό κατάρρευση.
Επόμενος σταθμός της δημοσιογραφικής αποστολής ένα από τα κέντρα της εφοδιαστικής επιχείρησης του Γραφείου του ΟΗΕ (OCHA) για το συντονισμό των ανθρωπιστικών υποθέσεων, απ’ όπου ξεκινούν τα φορτηγά με ανθρωπιστική βοήθεια για τους Σύριους πρόσφυγες που βρίσκονται στην Συρία και την περιοχή του Idlib.
Τα φορτηγά παραταγμένα στον αύλειο χώρο που είναι προστατευμένος από ψηλούς τοίχους, τα περισσότερα με συριακές πινακίδες, φορτώνονται από Σύριους εργάτες κι εδώ επ’ αμοιβή όπως δήλωσε στο IBNA ο Paul Thomas αναπληρωτής επικεφαλής του γραφείου του OCHA στην Τουρκία. Περισσότερα από 50 φορτηγά καθημερινά κάνουν την διαδρομή Reyhanli Συρία με πάνω από 20.000 διαδρομές να έχουν πραγματοποιηθεί το 2020. Βγάζουμε φωτογραφίες αλλά μας ζητάνε από τον ΟΗΕ να κρύβουμε τα πρόσωπα και τις πινακίδες των φορτηγών για λόγους ασφαλείας. Τα τσιμεντένια προστατευτικά μπροστά από το γραφείο του ΟΗΕ μας θυμίζουν ότι ακόμα και λίγα χιλιόμετρα μακριά από το Συριακό έδαφος τίποτα δεν θεωρείται ασφαλές.
Επόμενος σταθμός μας το συνοριακό πέρασμα Cilvegözü. Τα φορτηγά με ανθρωπιστική βοήθεια σχηματίζουν ουρά, ενώ ένας πολίτης κουβαλώντας σ’ ένα καρότσι μπόγους περνάει προς την πλευρά της Συρίας. Σταματάμε και αλλάζουμε αυτοκίνητο. Πάλι σε μικρό λεωφορείο ετοιμαζόμαστε να μπούμε, αλλά αυτή τη φορά το εσωτερικό του είναι διαφορετικό. Είναι πλήρως θωρακισμένο. Τα μεγάλα παράθυρα που φαίνονται απ’ έξω είναι εσωτερικά μικρά τετράγωνα παραθυράκια σαν να βρίσκεται κάποιος μέσα σε τανκ. Στην συνοδεία μας προστίθενται και δυο ένοπλοι για ασφάλεια. Ο Ολλανδός συνάδελφος είναι ο πιο προετοιμασμένος καθώς φοράει το αλεξίσφαιρο του γιλέκο όπου γράφει press, ενώ στη ζώνη του είναι περασμένο ένα κουτί πρώτων βοηθειών.
Ήδη έχουμε περάσει εντός του συριακού εδάφους και το τοπίο αλλάζει. Πέτρινοι λόφοι δεσπόζουν δεξιά κι αριστερά ενώ τα φορτηγά είναι τα μοναδικά οχήματα που συναντάμε ενώ δεν λείπουν και οι μοτοσυκλέτες που εμφανίζονται κοντά σε οικισμούς.
Οι πόλεις και τα χωριά που κάποτε ήταν εδώ έχουν εξαφανιστεί ανάμεσα από τις δεκάδες χιλιάδες σκηνές αλλά και τα σπίτια που έχουν κατασκευάσει η AFAD αλλά και οι τουρκικές ΜΚΟ που συντονίζει κι έχουν αναλάβει την εγκατάσταση των προσφύγων σε σπίτια.
Η AFAD συντονίζει την Ερυθρά Ημισέληνο, και τις ΜΚΟ, IHH, Ένωση Deniz Feneri, Τουρκικό Θρησκευτικό Ίδρυμα, Ίδρυμα Aziz Mahmud Hüdai, Fetih-Der, Sadakataşı, Yedi Başak Association, Hayrat Humanitarian Relief Association, Beşir Association, Kıyam Der, Şam Hayr, Turan και İddef.
Η επιχείρηση της AFAD και της Ερυθράς Ημισελήνου αποσκοπεί να δημιουργήσει περίπου 53.000 οικίες όπου θα φιλοξενηθούν πάνω από 300.000 πρόσφυγες. Η διανομή των σπιτιών γίνεται βάση κριτηρίων και δίνονται δωρεάν, Μέχρι στιγμής έχουν κατασκευαστεί 28.000 κατοικίες ενώ μέσα στο επόμενο διάστημα θα παραδοθούν και οι υπόλοιπες. Στην οικοδόμηση των σπιτιών δουλεύουν περισσότεροι από 2.000 Σύριοι εργάτες, ενώ μέχρι στιγμής έχουν εγκατασταθεί περισσότερες από 18.000 οικογένειες.
Οι στάσεις είναι διαδοχικές για να δούμε από κοντά τους οικισμούς που έχουν δημιουργηθεί. Η πρώτη εικόνα είναι από τον λόφο Kah Ahrabat όπου απλώνεται ο προσφυγικός καταυλισμός Atmeh με την ακανόνιστη διάταξη των σπιτιών και των σκηνών. Η επόμενη στάση στην περιοχή Meshed Ruhin όπου η AFAD και η Τουρκική Ερυθρά Ημισέληνος έχουν δημιουργήσει δυο οικισμούς σε διαφορετικά σημεία. Γεμάτος ζωή ο οικισμός της AFAD όπου φιλοξενεί ανθρώπους με αναπηρία και τις οικογένειες τους, ενώ της Ερυθράς Ημισελήνου τα σπίτια αναμένουν τους πρώτους κατοίκους μέχρι το τέλος Φεβρουαρίου.
Στην περιοχή Der Hassan που ήταν ο επόμενος σταθμός είδαμε τα υπό κατασκευή κτήρια ενώ στο τέλος επισκεφτήκαμε ένα καταυλισμό προσφύγων στην περιοχή Hezreh που ακόμα μένουν σε σκηνές, σε τραγικές συνθήκες διαβίωσης. Σύμφωνα με τους ανθρώπους της AFAD κανείς πρόσφυγας δεν μένει περισσότερο από 2 μήνες στις σκηνές καθώς μεταφέρονται σε σπίτια.
Σε όλη αυτή τη διαδρομή με την συνοδεία στρατιωτών, αγνώστου ταυτότητας, για την ασφάλεια μας, η απουσία της Δύσης και της Ευρώπης ήταν εκκωφαντική. Ίσως να ήταν σε άλλες περιοχές και δεν τους είδαμε. Ίσως. Αν και φαντάζει δύσκολο η ΕΕ να μην αφήσει το στίγμα της απ’ όπου περνάει./ibna
Oxtapus 