του Δημήτρη Σταματόπουλου
Δαβίδ Μπουρλιούκ, «Επανάσταση», 1917
Το ξέσπασμα των ευρωπαϊκών επαναστάσεων, καθ’ όλη τη διάρκεια του μακρού 19ου αιώνα, μοιάζει να κινείται ακριβώς αντίστροφα σε σχέση με τον ρου της Παγκόσμιας Ιστορίας του Χέγκελ: αντί να κινείται από Ανατολάς προς Δυσμάς και το Απόλυτο Πνεύμα της να ενσαρκώνεται στο αστικό κράτος, η κίνηση είχε αντιστραφεί και η Ιστορία κινούνταν από Δυσμάς προς Ανατολάς, ακολουθώντας την πορεία της ραγδαίας εκβιομηχάνισης της ηπείρου. Η Επανάσταση έμοιαζε να αποτελεί τον προάγγελο της αστικοποίησης των φεουδαλικών κοινωνιών. Και αυτή η αυτοεκπληρούμενη προφητεία υλοποιήθηκε ακόμη και στην περίπτωση των κομμουνιστικών επαναστάσεων στη Ρωσία και στην Κίνα — έστω κι αν χρειάστηκε να μεσολαβήσει μια παρατεταμένη κυριαρχία της γραφειοκρατίας, η οποία έπρεπε να υποκαταστήσει στον ρόλο του τον συλλογικό κεφαλαιοκράτη. Έτσι, κατά παράδοξο τρόπο, οι επαναστάσεις που πρόβλεψαν τον τέλος του αστικού κόσμου ολοκλήρωσαν τη διαδικασία αστικοποίησης στα δύο τρίτα περίπου της γήινης σφαίρας.
Η…
Δείτε την αρχική δημοσίευση 1.754 επιπλέον λέξεις
Oxtapus 